Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΟΥ ΨΕΥΔΟΥΣ - Όσκαρ Ουάϊλντ

Μαλακά εξώφυλλα με αυτιά, δημοτική γλώσσα μονοτονικό, άριστη κατάσταση, δοκίμια / μελάτες πάνω στην Τέχνη, εκδόσεις ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ, 2004, σελ. 128, 21x14
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ:
Η Αλήθεια των Προσωπείων. Ένα Σημείωμα για την Ψευδαίσθηση
Πένα, Πινέλο και Δηλητήριο. Μια Σπουδή σε Πράσινο
Η Παρακμή του Ψεύδους. Ένα Σχόλιο
---
Μόνο μια ιδιοφυΐα σαν τον Ουάιλντ θα μπορούσε να γράψει αυτές τις «παραδοξολογίες» και να διατυπώσει αυτούς τους υπέροχους και έξω από κάθε σύμβαση στοχασμούς.
Και μόνον αυτός, ως αυθεντικός ελληνολάτρης, θρεμμένος με τα νάματα των αρχαίων Ελλήνων κλασικών, θα μπορούσε ως σύγχρονος αλεξανδρινός ποιητής να καταφεύγει -πάντα- στα φάρμακα της τέχνης που ξέρουν να γιατρεύουν τις πληγές, αφού «η Τέχνη ποτέ δεν μας πληγώνει».
Ορκισμένος αντικομφορμιστής, αδυνατεί να συμβιβαστεί με την ασχήμια της ζωής, με την άθλια πραγματικότητα που ζούμε, γι' αυτό και στέκεται ανελέητα κριτικός απέναντι στην κυρίαρχη συμβατικότητα, τον υποκριτικό καθωσπρεπισμό.
Σπίθες αυτής της μεγαλοφυΐας περικλείνει και αυτός ο τόμος. Με εκπληκτική άνεση ο Ουάιλντ διασχίζει τους κόσμους του Πλάτωνα, των σοφιστών, του Σαίξπηρ ή του Μπωντλαίρ για να καταλήξει στο ουσιαστικό συμπέρασμα ότι στην τέχνη δεν υπάρχει παγκόσμια αλήθεια.
Αυτό το αστραφτερό ιρλανδέζικο πνεύμα θέλησε να φιμώσει ο βρετανικός βικτοριανός φιλισταϊσμός, και τα κατάφερε εξοντώνοντάς τον.
Η νίκη του όμως ήταν προσωρινή. Γιατί όπως σημειώνει ένας άλλος σημαντικός, δικός μας αυτός, ο Ναπολέων Λαπαθιώτης:«Σήμερα τα μαύρα νέφη σκόρπισαν, η φοβερή ανθρώπινη βλακεία, που, για μια στιγμή, σχεδόν θριάμβευσε, γύρω στην υπόθεσιν αυτή, έχει για πάντα κατανικηθεί κι η φυσιογνωμία του Ουάιλντ, σαν τον ήλιο, τον κρυμμένο μες στα σύννεφα, καταυγάζει πάλι το στερέωμα, με τη χρυσή και σταθερή του λάμψη, και το όνομα του θα συνδέεται για πάντα με κάθε έννοιαν ωραίου κι υψηλού». (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
 
Ο Όσκαρ Γουάιλντ (πλήρες όνομα Όσκαρ Φίνγκαλ Ο'Φλάχερτι Γουίλς Γουάιλντ, αγγλ. Oscar Fingal O'Flahertie Wills Wilde, 16 Οκτωβρίου 1854 – Παρίσι, 30 Νοεμβρίου 1900) ήταν Ιρλανδός μυθιστοριογράφος, ποιητής, δραματουργός και κριτικός. Έχοντας περάσει από διάφορα είδη γραπτού λόγου καθ' όλη τη δεκαετία του 1880, γεύτηκε τη δόξα ως θεατρικός συγγραφέας στο Λονδίνο στις αρχές της επόμενης δεκαετίας. Στις μέρες μας έχει γίνει γνωστός για τα ευφυολογήματά του, το μοναδικό του μυθιστόρημα (Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ), τα θεατρικά έργα του, τις συνθήκες φυλάκισής του καθώς και τον πρόωρο θάνατό του.
Οι γονείς του ήταν επιφανείς Δουβλινέζοι διανοούμενοι, με Αγγλικές ρίζες. Ο Όσκαρ από μικρός έμαθε άπταιστα Γαλλικά και Γερμανικά. Στο πανεπιστήμιο ασχολήθηκε με τις κλασικές σπουδές, επιδεικνύοντας από μικρή ηλικία κλίση προς τον Kλασικισμό, τόσο στο Δουβλίνο όσο και αργότερα στην Οξφόρδη. Έγινε γνωστός για την ενασχόλησή του με το νεόκοπο αλλά ανερχόμενο ρεύμα του Αισθητισμού, το οποίο ίδρυσαν δύο από τους καθηγητές του, οι Γουόλτερ Πέιτερ (Walter Pater, 1839 - 1894) και Τζον Ράσκιν (John Ruskin, 1819 - 1900). Μετά το πανεπιστήμιο, ο Γουάιλντ μετακόμισε στο Λονδίνο όπου εντάχθηκε στους ανώτερους πνευματικούς και κοινωνικούς κύκλους. Ως εκπρόσωπος του κινήματος του Αισθητισμού ασχολήθηκε με όλες τις μορφές διανόησης: εξέδωσε μία ποιητική συλλογή, έδωσε ομιλίες στις Η.Π.Α. και στον Καναδά σχετικά με τον «Αγγλικό Διαφωτισμό στην Τέχνη» και έπειτα επέστρεψε στο Λονδίνο όπου έγραψε μεγάλο αριθμό άρθρων ως δημοσιογράφος. Γνωστός για το οξυδερκές πνεύμα, τις εξεζητημένες εμφανίσεις και τους πνευματώδεις διαλόγους του, ο Γουάιλντ έγινε μια από τις διασημότερες προσωπικότητες της εποχής του.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1890 τελειοποίησε τις ιδέες του σχετικά με την ανωτερότητα της τέχνης σε μια σειρά από διαλόγους και δοκίμια, ενώ ενσωμάτωσε σκέψεις του για την παρακμή, την δολιότητα και την ομορφιά στο μοναδικό του μυθιστόρημα, Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ (The picture of Dorian Grey, 1890). Η δυνατότητα που του παρείχε, να αναλύσει σε βάθος λεπτομέρειες του Αισθητισμού καθώς και να καταπιαστεί με ευρύτερα κοινωνικά ζητήματα, έστρεψε τον Γουάιλντ στο θέατρο. Έγραψε το θεατρικό Σαλώμη (Salome, 1891) στο Παρίσι, στα γαλλικά, έργο που δεν ανέβηκε στην Αγγλία παρά μόνο χρόνια αργότερα, εξαιτίας της απαγόρευσης έργων με Βιβλικό περιεχόμενο στο αγγλικό θέατρο. Ανεπηρέαστος από τις αντιδράσεις, ο Γουάιλντ έγραψε τέσσερις ακόμα κοινωνικές σάτιρες μέχρι τα μέσα της δεκαετίας, οι οποίες τον έκαναν έναν από τους πιο επιτυχημένους συγγραφείς του ύστερου Βικτωριανού Λονδίνου.
Στο απόγειο της φήμης του, και ενόσω το αριστούργημά του, Η σημασία του να είναι κανείς σοβαρός (The importance of being Earnest, 1895) παιζόταν στο Λονδίνο, ο Γουάιλντ μήνυσε τον Μαρκήσιο του Κουίνσμπερι, Τζον Ντάγκλας (John Douglas, 9th Marquess of Queensberry, 1844 - 1900) για συκοφαντία. Ο Μαρκήσιος ήταν ο πατέρας του εραστή του Γουάιλντ, του Λόρδου Άλφρεντ Ντάγκλας (Lord Alfred Douglas, 1870 - 1945). Οι κατηγορίες μπορούσαν να επιφέρουν κάθειρξη έως και δύο ετών. Στην διάρκεια της δίκης παρουσιάστηκαν αποδείξεις οι οποίες ανάγκασαν τον Γουάιλντ να αποσύρει τις κατηγορίες και οδήγησαν στη σύλληψή του με την κατηγορία του σοδομισμού (η ομοφυλοφιλία ήταν τότε ποινικό αδίκημα στην Αγγλία). Ύστερα από δύο ακόμα δίκες, κρίθηκε ένοχος και καταδικάστηκε σε δύο χρόνια καταναγκαστικά έργα. Το 1897, στην φυλακή, έγραψε το Εκ Βαθέων (De Profundis), μία επιστολή 80 περίπου πυκνογραμμένων σελίδων που εκδόθηκε το 1905, όπου αναλύει την ψυχοσύνθεσή του στις δίκες, δημιουργώντας ένα σκοτεινό «αντίβαρο» στην πρότερη φιλοσοφία της απόλαυσης. Μετά την αποφυλάκισή του έφυγε κατευθείαν για τη Γαλλία, όπου και έμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του. Εκεί έγραψε και το τελευταίο του έργο, Η μπαλάντα της φυλακής του Ρήντινγκ (The Ballad of Reading Gaol, 1898), ένα μακροσκελές ποίημα όπου παρουσιάζει τις κακουχίες της ζωής στην φυλακή. Πέθανε άπορος στο Παρίσι , τον Νοέμβριο του 1900, σε ηλικία 46 ετών.