EROICA (1944) - Κοσμά Πολίτη

Σκληρόδετο / Δερματόδετο βιβλίο.
Ιδιωτική βιβλιοδεσία.
Χρυσοτυπία στην ράχη.
Δημοτική γλώσσα, πολυτονικό σύστημα.
Άριστη κατάσταση.
Μυθιστόρημα.
EROICA
2η ΕΚΔΟΣΗ
Συγγραφέας: ΚΟΣΜΑΣ ΠΟΛΙΤΗΣ
Εκδόσεις: ΑΕΤΟΣ
Έτος εκδόσεως: 1944
Σελίδες: 238
Διαστάσεις: 18 Χ 13,5
---
Ο Κοσμάς Πολίτης (πραγματικό ονοματεπώνυμο: Παρασκευάς Ταβελούδης, 16 Μαρτίου 1888 - 23 Φεβρουαρίου 1974) ήταν Έλληνας συγγραφέας, απ' τους σημαντικότερους πεζογράφους της γενιάς του '30. Τα χαρακτηριστικότερα έργα του είναι τα μυθιστορήματα Eroïca (1938) και Στου Χατζηφράγκου (1962). Ο Πολίτης υπήρξε επίσης σημαντικός μεταφραστής, καθώς απέδωσε στα ελληνικά έργα των Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, Χένρι Μίλερ, Έντγκαρ Άλλαν Πόε, Τζέιμς Τζόυς, Περλ Μπακ και άλλων.
Η εμφάνιση του Κοσμά Πολίτη στην νεοελληνική πεζογραφία ήταν αιφνίδια και εντυπωσιακή: το πρώτο του μυθιστόρημα, το Λεμονοδάσος, (1930), έγινε δεκτό ενθουσιωδώς από την κριτική. Ο Αντρέας Καραντώνης (Καραντώνης 1977, σελ. 160) αναφέρει σχετικά: «Πρωτοφάνηκε στα γράμματά μας, όχι με τον συνηθισμένο τρόπο, που φανερώνονται οι λογοτέχνες, ακόμα και οι καλύτεροι, προετοιμάζοντας δηλαδή την επιβολή του, αρχίζοντας να γράφει από νέος, να δημοσιεύει δειλά σε περιοδικά και σιγά-σιγά να χρίεται άνθρωπος των γραμμάτων, αλλά με μια εισβολή απροσδόκητη και συναρπαστική.» Το έργο, παρά τον μελοδραματικό χαρακτήρα του, σφύζει από ζωή, νεανικότητα και αγάπη για τη φύση, κάτι που το διαφοροποιούσε από την ατμόσφαιρα των περισσότερων μυθιστορημάτων της εποχής και που ήταν ο βασικός λόγος για την θετικότατη υποδοχή του.
Τα τρία πρώτα μυθιστορήματα του Πολίτη — Λεμονοδάσος, Εκάτη και Εroïca — έχουν χαρακτήρα κοσμοπολίτικο. Το κεντρικό θέμα αυτών των μυθιστορημάτων είναι η αναζήτηση της «αυθεντικής ζωής» (Vitti 1977, σελ. 339). Στα δύο πρώτα έργα οι ήρωες είναι ενήλικοι, ενώ στην Eroïca ο συγγραφέας στράφηκε στον κόσμο της εφηβικής ηλικίας για να αναζητήσει εκεί την αυθεντικότητα. Από το μυθιστόρημα Το Γυρί (1944), παράλληλα με την ιδεολογική μεταστροφή του συγγραφέα, σημειώνεται θεματική μεταβολή και στην πεζογραφία του: το ενδιαφέρον του μετατοπίζεται πλέον στις χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις και τους λαϊκούς ανθρώπους και εστιάζει στο καθημερινό και το συνηθισμένο (Σαχίνης 1967, σ.), αντί για το απόλυτο και το ιδανικό. Από την ίδια οπτική γωνία περιγράφει και την Σμύρνη στο τελευταίο του ολοκληρωμένο μυθιστόρημα, Στου Χατζηφράγκου (1962). Πρωταγωνίστρια του έργου αυτού είναι η ίδια η Σμύρνη, και η συγκεκριμένα η λαϊκή συνοικία Χατζηφράγκου. Όλο το έργο διαδραματίζεται στα 1902, με εξαίρεση ένα εμβόλιμο τμήμα στο μέσον του βιβλίου, την «Πάροδο», όπου ένα από τα παιδιά της λαϊκής συνοικίας και πρόσφυγας πια στην Αθήνα του 1962 αφηγείται την καταστροφή της πόλης το 1922. Η «Πάροδος» είναι ένα από τα πιο συγκλονιστικά κείμενα που έχουν γραφτεί για την Μικρασιατική Καταστροφή.
Αυτό που αναγνωρίστηκε αμέσως ως το αξιολογότερο χαρακτηριστικό της πεζογραφίας του Κοσμά Πολίτη ήταν η «ποιητικότητα» και ο «λυρισμός». Ο Μάριο Βίττι (Vitti 1977, σελ. 329-337) ερμηνεύει την ποιητικότητα ως «συγκινησιακή φόρτιση» στην περιγραφή του τοπίου. Το δεύτερο σημαντικότερο χαρακτηριστικό της πεζογραφικής τέχνης του Πολίτη ήταν η συνεχής ανανέωση, όχι μόνο θεματολογικά, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, αλλά και μορφολογικά.
 
Υπόθεση του έργου: Μια παρέα παιδιών σε μια ελληνική επαρχία περνάει από την εφηβεία στην ωριμότητα, μέσα από την οδυνηρή εμπειρία του θανάτου τους Ανδρέα, ενός φίλου τους, και κάτω από την επίδραση της παρουσίας της όμορφης κόρης του Άγγλου πρόξενου.Οι απόφοιτοι του τοπικού λυκείου, με αρχηγό τον Λοΐζο, οργανώνουν ένα πυροσβεστικό σώμα και διάγουν λιτή ζωή, όπως οι αρχαίοι Έλληνες. Στενοί φίλοι του Λοΐζου είναι ο Αλέκος, ο Δημήτρης και ο Ανδρέας. Όταν ο Νέστωρ, ένας απόφοιτος του καθολικού σχολείου, προκαλεί άθελά του το θάνατο του Ανδρέα, ο Λοΐζος αρχίζει να σκέφτεται με ποιο τρόπο θα τον εκδικηθεί.Στο μεταξύ, όλοι τους γοητεύονται από τη γλυκιά Μόνικα, την όμορφη κόρη του άγγλου πρόξενου, ιδιαίτερα δε ο Αλέκος. Στον χορό μεταμφιεσμένων που δίνεται στο σπίτι της, ο Αλέκος γίνεται φίλος με τον παράξενο αδελφό της, τον Σεμπάστιαν, ο οποίος αντιλαμβάνεται ότι στη Μόνικα αρέσει ο Λοΐζος κι υπόσχεται να βοηθήσει στο να τα «φτιάξουν» μεταξύ τους. Ο Λοΐζος που πληροφορείται ότι ο Σεμπάστιαν είναι γιος ενός πλούσιου διπλωμάτη που υπήρξε εραστής της μακαρίτισσας μητέρας του, φεύγει από το νησί, ακολουθώντας μια ώριμη τραγουδίστρια της επιθεώρησης. Τώρα, ο Αλέκος γίνεται ο αρχηγός της παρέας, αλλά είναι τόσο άπειρος ώστε βάζει κατά λάθος φωτιά στο σπίτι του Νέστορα κι αναγκάζει τη Μόνικα να κάνει έρωτα μαζί του. Στη συνέχεια, παριστάνει την «αδέσποτη γάτα» και σκοτώνεται από τα πυρά του Σεμπάστιαν.